Những phận người tị nạn

 

Tin hai cậu bé thuyền nhân gốc Việt 16 tuổi được cho là mất tích khi trốn khỏi một trại giam giữ ở Darwin, Úc đăng trên tờ Guardian, khiến tôi thấy lòng mình chơi vơi.

Mảnh tin có vẻ như quá nhạt, quá tầm thường này mà lại cứ ngổn ngang, mông lung trong tôi, có lẽ là kết quả của sự cộng hưởng từ nhiều tin cũng liên quan đến phận người tị nạn.

Trong đó có tin anh Hoàng Văn – nhân vật tôi từng tiếp xúc khi đến Philippines viết bài về hậu quả của bão Haiyang ở Tacloban – cuối cùng cũng đã cùng vợ con có mặt trên chuyến bay đến định cư tại Canada ngày hôm qua, sau 14 năm sống trong thân phận của một người không tổ quốc.

Trong đó có sự chợt nhớ đến Nó trong câu chuyện “Tấm Thẻ Xanh” tôi viết từ dạo đầu năm 2012.

---

Hai anh em ở độ tuổi thiếu niên này là thuyền nhân Việt Nam muốn xin tị nạn tại Úc nhưng bị bắt giam. Trước đây, hai em sống trong trại giam cộng đồng ở Adelaide, miền nam nước Úc và được đi học. Tuy nhiên, khoảng một tháng trước đây, hai em bị đưa vào trung tâm giam giữ Darwin ở miền Bắc, nơi không có một cộng đồng Việt Nam nào.

Bà hiệu trưởng của trường trung học Woodville High School, ở Adelaide, nơi hai em từng được theo học, nói với đài ABC rằng hai em đã tuyệt vọng vì không được hưởng quyền tị nạn và bị cưỡng giam.

Một nỗi gì cứ ngùi ngùi, xốn xang khi hình dung ra cảnh hai cậu bé 16 tuổi này hiện giờ đang ở đâu? Liệu chúng có được an toàn không? Với tuổi đời 16, chúng làm gì để tồn tại, để sống còn trong cuộc sống hiện nay tại một nơi không là quê cha đất mẹ? Tôi chợt nhớ anh tôi, cũng là thuyền nhân năm 16 tuổi. Anh đi một mình, cũng lạc lõng, bơ vơ…

Tôi lại thấy lòng lâng lâng khi lần giở đọc lại bài tôi viết về Hoàng Văn, nhớ lại những ngày tôi ngồi trong căn nhà đó, góc sân đó, ở Manila, cố ngăn nước mắt nghe cho trọn vẹn tâm sự của một người đang sống trong tuyệt vọng về một tương lai bất định. Tôi đọc những dòng Trịnh Hội viết trên Facebook của anh để chia tay Hoàng Văn mà cứ ngỡ mình đang trôi đâu đó: “Sau 14 năm vô tổ quốc, 3 lần bị khước từ trong 10 năm hy vọng, và lần cuối cùng bị từ chối bởi Bộ trưởng mới của Bộ Di Trú Canada, giờ là thời gian để nói lời chia tay đến thân chủ của tôi, chàng đầu bếp của tôi, người bạn của tôi, và “tri kỷ” của tôi. Không có bạn, VOICE sẽ không có được như hôm nay. Sẽ luôn nhớ đến anh vô cùng.”

Vâng, hoài bão của Hoàng Văn đã được đền bồi.

Tôi lại thấy mắt mình cay xè khi tìm đọc lại “Tấm Thẻ Xanh”. Tôi nhớ lại đoạn đường Nó đã đi qua, mà ngày ấy, không ngồi xuống ghi lại, có thể tôi đã quên rất nhiều.

Tôi nhớ hành trình tôi cùng nó và bạn tôi “trốn chạy” trên chuyến xe từ Tây sang Trung mất gần 4 ngày đường, thay vì chỉ cần 3 giờ đồng hồ bay, chỉ để tránh tất cả những trạm kiểm soát có thể gặp phải mà “cảnh sát biên phòng” lập ra để bắt di dân lậu. Mà khi đó nó là di dân lậu. Vậy mà cũng 3 năm rồi…

Đến ngày hôm nay, gần 40 năm sau ngày “miền Nam hoàn toàn giải phóng”, sao vẫn còn những con người, cả những em ở tuổi vị thành niên, khoác trên mình tấm áo “thuyền nhân”, rời bỏ gia đình, bạn bè, trường lớp, quê hương, để tìm đến một cuộc đời khác hơn, một cuộc sống khác hơn những gì họ đang nặng mang? Mà đau đớn hơn, lại thêm một lần vì mạng sống của mình, hai anh em trai 16 tuổi lại phải tìm cách trốn chạy khỏi trại giam?

Câu hỏi đó không có câu trả lời chung.

Tôi chỉ thấy sao mà thương cho dân tộc tôi quá! Khốn khổ và khốn nạn đến triền miên…