Xích Lô

Hôm trước đọc bài “Thương nhớ xích lô” của một cộng tác viên Người Việt viết từ Việt Nam, bỗng dưng nhớ cái thời đi xích lô quá!
Không biết có ai đọc blog này chưa từng một lần đi xích lô không?

Cứ nói “xích lô” là phải nghĩ ngay đến chiếc xích lô đạp, bởi vì nếu không thì người ta đã gọi “xích lô máy”. Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng… hiện nay vẫn còn xích lô, dù rằng không nhiều người chạy và cũng không mấy người đi. Còn xích lô máy thì hình như “tuyệt chủng” từ nhiều năm rồi.

Tui không nhớ rõ lần đầu tiên được leo lên xích lô là khi nào, với ai. Mà trong trí nhớ mù mờ tui chỉ nhớ lần sớm nhất là lúc học lớp 5.

Hôm đó cả đám đi thi học sinh giỏi tập trung tại trường Phú Lâm và thầy cô kêu xích lô, rồi cứ thế mỗi xe ít nhất phải 5 đứa chất lên: 2 đứa ngồi tuốt trên, 2-3 đứa ngồi ghế chính, rồi lại thêm 1-2 đứa nữa ngồi lên chân những đứa này. Lúc đó thì đứa nào cũng bé choắt, chen nhau ngồi và cười ha hả khi được chở sang trường Phạm Đình Hổ gần Chợ Lớn để thi. Đám ngồi bên xe này nói chuyện, kêu réo í ới với đám chiếc kế bên, cười nói vang trời mây.

Hình như ngoài xe đạp, xe Honda, thì chắc chỉ có ngồi xích lô thì người bên này mới “tám” được với người bên kia trên suốt chặng đường đi, nếu hai xe cứ chạy song song với nhau 🙂

Mà đây có lẽ cũng là loại xe duy nhất mà những người khách trên xe có thể nhảy xuống để phụ bác tài một tay, khi đẩy xe lên cầu, như lũ bạn tui từng làm, hoặc có khi đuổi luôn bác tài già yếu ngồi lên ghế hành khách để khách đạp thay cho một đoạn đường, bởi khách cũng từng là “dân đạp xích lô.”

Ngày trước, xích lô là loại xe tui rất thích đi, bởi nó thoáng, ngồi không có mùi xăng nên không có bị ói! Cũng chính vì lý do này mà ngày từ bệnh viện trở về nhà sau khi sanh bé Ti, tui chọn xích lô để ngồi, trong khi “bồ cũ”, má tui, chị tui chạy Honda theo.

Có điều hôm đó trời vừa mưa xong, đường thì ngập nước, đàn bà mới sanh thì không thể ngồi chóc ngóc cho gió mái thổi vào được theo quan niệm của mấy người già, thế nên bác tài che mui trên lẫn tấm bạt phía trước cho kín mít mẹ con tui. Ông nội ơi, nó ngộp thiếu điều tui muốn xỉu luôn trong đó mà chẳng biết làm sao kêu la!

Không biết chạy xích lô khó như thế nào nhưng theo tui, chuyện tui leo được lên chiếc xích lô để ngồi cho đàng hoàng, không bị mỏi, khi xe chất 2, 3 người là phải “có nghề”, hehehe. Người leo lên đầu tiên, bao giờ bác tài cũng chúc cái càng xe xuống để dễ bước lên và đặt mông lên yên. Rồi bác tài đè phía sau để càng xe nâng lên. Đi một người thì ngồi thế là xong. Nhưng đi nhiều đứa cho đỡ tốn tiền thì đứa lên trước phải “bò” lên ngồi phía trên thành ghế, trong khi cái xe có vẻ như chẳng đứng yên mà cứ nhúc nha nhúc nhích. Rồi đứa thứ hai mới bước tiếp lên, rồi đến đứa nữa…. Cuối cùng bác tài phải đẩy đẩy cho xe có trớn rồi mới nhảy phóc lên yên sau. Và đạp!

Nghĩ lại thấy cũng giống như làm xiếc thiệt 🙂 Mà cũng thấy sao mà chiếc xe có vẻ dễ lật và thiếu thăng bằng ghê. Ấy thế mà nó vẫn cứ chạy.

Tui có nhiều kỷ niệm liên quan đến xích lô. Nhưng nhớ nhất là câu chuyện một thầy giáo dạy Toán kể cho lớp tui nghe trong nỗi ngậm ngùi:

Chuyện về một thầy giáo dạy Văn khá nổi tiếng tại trường MĐC trước khi tôi vào trung học. Lương dạy học không đủ sống, buổi tối thầy đạp xích lô thêm để kiếm tiền. Tối đó là một tối Noel, thay vì về nhà, thầy lại cố chạy thêm cuốc chót, chở một đôi nam nữ đi lòng vòng Sài Gòn ngắm Noel. Khách trên xe cứ kêu thầy chạy, đến khi nào khách chán thì thôi. Trớ trêu là khách không hề biết người đang đạp xe là thầy giáo trong trường, thầy cũng chỉ nhận ra trò qua câu chuyện hai đứa nói với nhau về trường lớp, về thầy cô, về bè bạn. Cuối cùng, sau chuyến xe rất lâu đó, hai đứa học trò mới ngỡ ngàng nhận ra người đưa mình đi cả đêm là thầy; thầy cũng từ biệt luôn bục giảng bởi nỗi tủi hờn của một “kẻ sĩ” trong thời điểm tranh tối tranh sáng của một đất nước sau “giải phóng” phải vất vả mưu sinh như thế.

Nhớ lần đầu từ Mỹ trở về Việt Nam, tui cũng đi xích lô, nhưng mà đi xích lô từ sông Hàn ở Đà Nẵng ra sân bay. Thấy rất là tếu. Tấm hình ngộ nghĩnh đó nhỏ bạn ngồi bên chiếc xích lô kia chụp sang tui đã bị mất rồi, trong một lần “bồ cũ” reset lại máy tính mà không copy lại cho tui 😦

Lần vừa rồi về Việt Nam, đầu năm 2011, tui cũng có dịp đi xích lô vòng vòng  ở Huế. Cũng lạ lẫm lắm, rất khác cảm giác đi xích lô ngày còn nhỏ.

Tui hay nhớ khi đi xích lô mình hay hỏi giá. Có người ra giá để mình mặc cả, có người lại bảo “muốn cho nhiêu cho” nghe rất chất phác.

Nhớ chuyện xích lô, đồng nghĩa nhớ về một thời khốn khó, của người dân mình.