Bị đánh cắp danh tánh, chuyện chẳng thể đùa

Bài này là viết cho báo cách đây mấy tháng rồi, sau vụ chàng đẹp trai Thanh Tâm của đài Saigon TV bị “dính chấu”. Nhưng lúc đó gần những ngày lễ lạt cuối năm tưng bừng, gọi điện thoại đến Federal Trade Commission để quote lời của nhân viên ở đó không được nên tui bỏ đó, rồi sếp tui cũng bỏ luôn.

Hehehehe, nay lục lại thấy tiếc của, mà thấy chuyện cũng hay hay, đọc không bổ bề dọc cũng bổ bề ngang nên tui bỏ lên blog cho mọi người cùng kể lể nỗi lòng tiếp theo 🙂

*******

WESTMINSTER (NV).- Nhận được thư báo từ một ngân hàng gửi đến để xác nhận việc anh xin mở thẻ tín dụng nhưng địa chỉ ghi trên đó lại không trùng với địa chỉ anh đang dùng, Thanh Tâm, xướng ngôn viên truyền hình đài Saigon TV ở Orange County, ngỡ ngàng, “Tôi có xin mở ‘credit card’ mới nào đâu!”

Từ lá thư của ngân hàng đó, Thanh Tâm mới phát hiện ra rằng số an sinh xã hội của anh bị ai đó đánh cắp, và kẻ cắp dùng danh tánh của Thanh Tâm để mở một loạt thẻ tín dụng tại Sears, Walmart, Wells Fargo, Titan,…

 Với ông Ngô Văn Quy, một người cũng khá nổi tiếng trong các sinh hoạt của các gia đình Phật Tử, các sinh hoạt văn nghệ trong cộng đồng Nam California, tuy chưa xác định chính xác là liệu số ID của mình có bị đánh cắp hay chưa, nhưng ông Quy cũng đang thật sự đau đầu vì công ty điện thoại T-Mobile liên tục gọi cho ông để đòi một khỏan tiền nợ cước phí, trong khi ông khẳng định, “Tôi chưa bao giờ có một account nào với T-Mobile hết.”

 Thanh Tâm và ông Ngô Văn Quy là hai trong số khoảng 9 triệu người có danh tánh bị đánh cắp mỗi năm trên đất Mỹ, theo ước tính của Federal Trade Commission.

 Điên đầu vì danh tính bị đánh cắp

 Theo Department of Justice, đánh cắp danh tánh và gian lận danh tánh (identity theft và fraud theft) là những thuật ngữ dùng để chỉ tất cả các loại tội phạm, trong đó, một người nào đó sử dụng dữ liệu cá nhân của người khác, bằng một cách nào đó, có liên quan đến việc gian lận hoặc lừa dối, thường là cho các lợi ích kinh tế.

 Trong nhiều trường hợp, nạn nhân của việc bị đánh cắp hay gian lận danh tánh không chỉ bị lấy tiền sạch túi mà còn phải đối phó với chuyện làm sao để khôi phục lại danh dự của mình đối với cộng đồng, cũng như điều chỉnh lại những thông tin sai lệch khiến nạn nhân có thể phải chịu những trách nhiệm hình sự.

 “Chỉ cần kẻ xấu có được những thông tin nhận diện cá nhân như tên, số an sinh xã hội, hoặc số thẻ tín dụng của bạn, là chúng có thể thuê một căn hộ, mở một thẻ tín dụng, hoặc thiết lập một tài khoản điện thoại bằng tên tuổi của bạn,” Ủy Ban Thương Mại Liên Bang (Federal Trade Commission-FTC) nhận định.

 Nhiều nạn nhân của việc bị đánh cắp danh tánh có thể bị mất cơ hội việc làm, bị từ chối cho vay tiền mua nhà, mượn tiền học, hoặc tiền mua xe, bởi những thông tin xấu để lại trong các bản báo cáo tín dụng của họ. Trong một vài trường hợp, nạn nhân còn có thể bị bắt vì những tội hình sự mà họ chẳng liên quan gì cả.

 Do những hậu quả không lường như vậy, mà ngay khi vừa nghe Thanh Tâm cho biết rằng anh đang là nạn nhân của việc bị đánh cắp danh tánh, và ghi một câu trên trang Facebook của anh rằng, “đối phó với chuyện bị trộm ID thiệt là chẳng vui vẻ gì…” thì ngay lập tức, nhiều người biết chuyện đã thốt lên ngay, “oh, no!” hay một người bạn khác thì “cầu trời cho chúng đừng làm thiệt hại quá nhiều” cho “khổ chủ” Thanh Tâm.

Trả lời câu hỏi của phóng viên Người Việt, “Anh có biết vì sao số an sinh xã hội của anh bị người ta đánh cắp không?” Thanh Tâm cho biết, “Tôi đoán, chỉ đoán thôi, là họ có được ‘information’ của mình là từ khi mình làm ‘refinance’ cho căn nhà của mình cách đây hai tháng với một công ty Việt Nam. Một đồng nghiệp với tôi cũng cho biết có bạn bị y như vậy, nghĩa là cô ta cũng bị đánh cắp ID sau khi làm refinance nhà.”

“Tôi nghĩ người đánh cắp danh tánh của tôi ở đâu đó trong Garden Grove, bởi tất cả những địa chỉ mà người này dùng để xin thẻ tín dụng ở các nơi đều ghi là ở thành phố Garden Grove hết. Tôi không biết chắc là họ có dính dáng gì đến công ty refinance cho mình không, vì mình không có bằng chứng.” Thanh Tâm nói thêm.

 Theo FTC, trộm cắp danh tánh bắt đầu bằng việc lạm dụng các thông tin cá nhân của “khổ chủ” như tên và số an sinh xã hội, số thẻ tín dụng, hoặc các thông tin tài khoản tài chính khác. Đối với những tên trộm danh tánh, các thông tin này “quý như vàng.”

 Thống kê của FTC cho thấy, trong năm 2009, tiểu bang California đứng hạng thứ tư trong số 50 tiểu bang trên cả nước về số vụ trình báo bị đánh cắp danh tính cá nhân, với hơn 42,000 vụ.

 Trong năm 2010, toàn tiểu bang có tổng cộng 162,220 đơn kiện về các trường hợp bị đánh cắp danh tính, gian lận danh tính hay các vụ lường gạt khác, trong đó có 38,148 vụ là nạn nhân của chuyện bị đánh cắp ID.

 Trước mắt, Thanh Tâm vẫn có thể đang được xem là “may mắn” vì ngân hàng kịp thời gửi thư cho anh khi thấy địa chỉ người xin thẻ tín dụng không giống với địa chỉ hiện tại mà người xướng ngôn viên này đang dùng. Thêm vào đó, Thanh Tâm cũng biết cách tìm hiểu để thực hiện những việc cần làm khi bị rơi vào trường hợp này.

 Những điều cần làm khi danh tính cá nhân bị đánh cắp

 Chuyện bị đánh cắp danh tánh là chuyện chẳng ai chờ đợi, nhưng nếu lỡ không may phải đối diện với tình tình trạng này, thì cần phải làm gì đây?

 Ông Ngô Văn Quy kể, “Liên tiếp trong vòng cả tháng, tụi T-mobile cứ gọi cho tôi đòi tiền cho một account. Sau một thời gian thì họ lại chuyển sang cho tụi ‘debt collection agency’ mò tới tôi. Tôi nói không bao giờ tôi có một account nào với T-mobile hết. Tụi nó hỏi phải tôi tên đó không, tôi nói đúng. Phải ngày tháng năm sanh đó không? Tôi nói đúng. Hỏi cái gì cũng đúng hết nhưng mà chưa bao giờ tôi mở điện thoại với hãng này. Tôi muốn điên lên luôn.”

 “Tôi đã nói là tôi chưa từng mở account nào với hãng điện thoại này, mà bây giờ tôi lại đi trả hai cái bill điện thoại ở 2 tài khỏan khác nhau, cùng là tên tôi, ngày tháng năm sinh của tôi, 4 số SS cuối của tôi, thì chẳng khác nào tôi đã tự làm xấu đi credit của mình.” Ông Quy nói.

 Ông Quy không thể nào nhớ ra được, hay không hiểu làm sao danh tính cá nhân của ông lại bị “rò rỉ” ra ngoài.

 Chỉ biết là không thể để cho điện thoại của công ty đòi nợ cứ réo gọi, ông Ngô Văn Quy quyết định báo cáo cảnh sát.

 Với trường hợp của Thanh Tâm, xướng ngôn viên đài Saigon TV, cũng vậy.

 Thanh Tâm cho biết, “Sau khi biết rằng ID của mình bị đánh cắp, tôi phải đến làm ‘report’ với cảnh sát. Rồi dùng report đó nộp lên các ngân hàng, các công ty thẻ tín dụng để chứng minh mình đang là nạn nhân của ‘ID thief’ để về sau có chuyện gì thì mình đỡ ăn nói hơn, chứ nếu không làm những bước đó thì sau này rất khó khăn.”

 Không chỉ vậy, “tôi còn gọi đến yêu cầu các ngân hàng đóng ‘freeze’ các account của mình để tạm an toàn nữa.” Thanh Tâm nói tiếp về những việc anh đã làm sau “tai nạn” này.

 Theo luật “Identity Theft and Assumption Deterrence Act,” FTC là nơi chịu trách nhiệm nhận và giải quyết các đơn từ khiếu nại về việc ai đó tin rằng mình là nạn nhân của nạn trộm danh tính.

 Theo đó, nếu là nạn nhân của hành vi trộm cắp danh tính, có bốn bước sau đây cần làm càng sớm càng tốt.

 1. Đặt “fraud alert” và xem xét lại các báo cáo tín dụng trên báo cáo tín dụng

 Cảnh báo gian lận (fraud alert) có thể giúp ngăn chặn kẻ cắp mở thêm bất kỳ tài khoản nào bằng tên của quý vị. Liên lạc với một trong ba số điện thoại miễn phí dưới đây để đặt “cảnh báo gian lận” cho tài khoản tín dụng.

 *TransUnion: 1-800-680-7289; http://www.transunion.com; Fraud Victim Assistance Division, PO Box 6790, Fullerton, CA 92834-6790

 *Equifax: 1-800-525-6285; http://www.equifax.com; P.O. Box 740241, Atlanta, GA 30374-0241

 *Experian: 1-888-EXPERIAN (397-3742); http://www.experian.com; PO Box 9554, Allen, TX 75013

 Khi nhận được các báo cáo tín dụng, nhớ xem xét một cách cẩn thận. Hãy tìm xem có những yêu cầu nào từ các công ty mà quý vị không giao dịch, những tài khoản mà quý vị không mở, hay các khoản nợ trong tài khoản của quý vị mà quý vị không giải thích được từ đâu ra. Kiểm tra các thông tin, như số an sinh xã hội, các địa chỉ, tên hoặc tên viết tắt, và tên nơi quý vị làm việc có chính xác không. Nếu tìm thấy thông tin gian lận hoặc không chính xác, hãy loại bỏ ngay. Sau khi đã điều chỉnh bản báo cáo tín dụng, dùng bản báo cáo “Identity Theft Report” với một lá thư giải thích các yêu cầu của bạn, để có được kết quả nhanh nhất và đầy đủ nhất.

 2. Đóng tài khoản mà quý vị biết hoặc tin rằng đã bị giả mạo hoặc do kẻ gian mở ra

 Gọi nói chuyện với nhân viên trong bộ phận an ninh hay “fraud department” của mỗi công ty. Điều quan trọng là quý vị hãy gửi thư thông báo cho các công ty thẻ tín dụng và ngân hàng bằng văn bản, gửi thư bảo đảm, giữ lại biên nhận.

 Khi mở một tài khoản mới, dùng số PINs (Personal Identification Numbers) và mật mã (passwords) mới. Tránh dùng những thông tin dễ dàng có sẵn, kiểu như tên thời con gái của mẹ, ngày sinh, bốn số SS cuối, hoặc số điện thoại, hay một loạt số liên tiếp.

3. Nộp đơn khiếu nại với Federal Trade Commission (Ủy ban Thương mại Liên bang)

 Quý vị có thể nộp đơn khiếu nại với FTC bằng cách sử dụng các mẫu đơn khiếu nại trực tuyến hoặc gọi điện thoại tới FTC Identity Theft, đường dây nóng, số điện thoại miễn phí: 1-877-ID-THEFT (ức 1-877-438-4338); TTY: 1-866-653-4261; hoặc viết thư gửi tới “Clearinghouse Identity Theft, Federal Trade Commission, 600 Pennsylvania Avenue, NW, Washington, DC 20580.”

Nhớ phải gọi đường dây nóng để cập nhật khiếu nại của quý vị nếu quý vị có bất kỳ thông tin hay vấn đề bổ sung.

 4. Nộp báo cáo với cảnh sát địa phương

 Gọi cho sở cảnh sát địa phương để làm một báo cáo về hành vi trộm cắp danh tánh của quý vị. Hãy hỏi xem mình có thể làm báo cáo trực tiếp với nhân viên cảnh sát hay là làm báo cáo qua internet hay điện thoại.

 Theo lời Thanh Tâm, nạn nhân của việc bị đánh cắp danh tính, thì “cảnh sát đến nhà lấy lời khai, rồi chừng tuần sau mình mới lại gọi lên để xin copy cái report.”

 Có xin được số an sinh xã hội (social security) mới không?

 Sau khi cố gắng giải quyết những hậu quả do nạn đánh cắp danh tính gây ra mà quý vị vẫn còn tiếp tục gặp nhiều vấn đề rắc rối thì trong một số trường hợp nhất định, Cục Quản lý An sinh Xã hội (Social Security Administration) có thể cấp cho bạn một số An sinh Xã hội mới, theo yêu cầu của quý vị.

 Tuy nhiên, cần phải xem xét thận trọng điều này trước khi quyết định có nên xin số mới hay không. Một số an sinh xã hội mới chưa hẳn đã giải quyết đựơc những vấn đề về chuyện bị ăn cắp ID, mà lại còn có thể tạo ra những vấn đề mới. Bởi vì, một số An Sinh Xã Hội mới không bảo đảm là hồ sơ tín dụng của quý vị cũng hoàn toàn mới, vì văn phòng tín dụng có thể kết hợp các hồ sơ tín dụng từ số An Sinh Xã Hội cũ với những hồ sơ từ số an sinh xã hội mới. Và cũng không có bảo đảm nào cho thấy một số An Sinh Xã Hội mới sẽ không còn bị lạm dụng bởi một kẻ trộm danh tính nào đó.

 Chính vì sự phức tạp như vậy, mà Thanh Tâm phải kêu lên sau nhiều ngày liên tục gọi điện thoại cho các ngân hàng, cũng như làm các thủ tục cần thiết. Anh nói, “Rất là mệt, không chỉ là chuyện mất tiền mất bạc, vì chuyện đó cứ từ từ hạ hồi phân giải vì nếu mình không xin, mình không xài thì rồi các công ty thẻ tín dụng cũng phải ‘clear’ cho mình thôi, chỉ phải chờ đợi mất thời gian. Nhưng điều quan trọng là không biết họ dùng số an sinh xã hội của mình để làm cái gì nữa trong tương lai. Chuyện đó mới khiến mình không yên.”